Viêm loét dạ dày tá tràng – Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Viêm loét dạ dày tá tràng là căn bệnh có thể xuất hiện ở đa số mọi người. Đây không phải là bệnh quá nguy hiểm, tuy nhiên nếu bệnh đã chuyển sang mãn tính thì việc điều trị lại rất khó khăn. Hãy cùng theo dõi bài viết sau đây để nắm được những thông tin quan trọng nhất về căn bệnh này nhé.

Xem thêm:

• Tại sao bị loét dạ dày lại không được dùng nghệ đen ?
• Tại sao loét dạ dày lại hay ở bờ cong nhỏ ?
• 5 Phương pháp chẩn đoán viêm loét dạ dày tá tràng phổ biến nhất

1. Định nghĩa viêm loét dạ dày tá tràng là gì?

Viêm loét dạ dày tá tràng là căn bệnh gây nên bởi những tổn thương dạng viêm loét ở lớp niêm mạc dạ dày hoặc tá tràng (tá tràng là phần đầu của ruột non, vị trí nối liền với dạ dày). Khi bị viêm loét dạ dày – tá tràng, lớp niêm mạc dạ dày hay niêm mạc tá tràng bị bào mòn, làm cho các lớp ở dưới thành dạ dày hoặc thành ruột bị lộ ra.

2. Triệu chứng loét dạ dày tá tràng

Người bị bệnh loét dạ dày tá tràng sẽ gặp phải nhiều triệu chứng khác nhau như:

2.1 Đau vùng thượng vị

Đây là một trong những dấu hiệu chính của bệnh viêm loét dạ dày tá tràng. Nếu là loét tá tràng thì người bệnh thường bị đau khi đói hoặc sau khi ăn khoảng 2 – 3 tiếng, đau lúc nửa đêm về sáng. Cơn đau thường âm ỉ, tức bụng hoặc đau quặn thành từng cơn.

2.2 Đầy bụng, khó tiêu, buồn nôn hay nôn

Đầy bụng, khó tiêu hoặc buồn nôn cũng là những dấu hiệu thường thấy của bệnh viêm loét dạ dày tá tràng. Khi dạ dày đã bị tổn thương thì hoạt động tiêu hóa cũng bị đình trệ, làm cho người bệnh bị đầy hơi, chướng bụng, khó tiêu.

2.3 Mất ngủ, ngủ không ngon giấc

Chứng viêm loét dạ dày tá tràng làm cho bụng bị nặng, có cảm giác khó tiêu thường vào thời gian nửa đêm về sáng. Điều này cũng ảnh hưởng trực tiếp tới giấc ngủ của các bệnh nhân, khiến giấc ngủ bị gián đoạn.

2.4 Ợ hơi, ợ chua, hoặc nóng rát thượng vị

Viêm loét dạ dày tá tràng thường khiến bệnh nhân bị ợ hơi hay ợ chua. Tình trạng ợ nóng, ợ rát thượng vị cũng thường xuất hiện ở các bệnh nhân bị trào ngược dạ dày thực quản. Lý do là bởi dạ dày bị tổn thương, hoạt động kém, khiến thức ăn tiêu hóa chậm, nằm trong dạ dày lâu và sinh hơi.

2.5 Rối loạn tiêu hóa

Vì dạ dày bị tổn thương, việc tiêu hóa không ổn định nên người bệnh viêm loét dạ dày tá tràng thường có triệu chứng rối loạn tiêu hóa như tiêu chảy hay táo bón, dẫn tới suy giảm cân nặng.

Ở một số trường hợp khác, các cơn đau xuất hiện khi bụng đói còn làm bệnh nhân ăn nhiều hơn, khiến cân nặng tăng nhanh mất kiểm soát.

Xem thêm: 

• Triệu chứng của bệnh viêm loét dạ dày tá tràng là gì?
• 2 Mẫu bệnh án viêm loét dạ dày tá tràng được phân tích chi tiết nhất

3. Nguyên nhân bị viêm loét dạ dày – tá tràng

Những nguyên nhân dẫn tới viêm loét dạ dày tá tràng bao gồm:

3.1 Nhiễm vi khuẩn Helicobacter Pylori

Vi khuẩn helicobacter pylori là một trong những nguyên nhân chính gây ra viêm loét dạ dày tá tràng. Sau khi thâm nhập vào cơ thể, khuẩn HP sẽ sinh trưởng tại lớp màng nhầy bao bọc niêm mạc dạ dày – tá tràng và tiết ra các chất độc, làm mỏng lớp nhầy này và khiến chức năng chống axit của niêm mạc bị ảnh hưởng.

3.2 Stress

Các cơn stress gây ức chế hệ thần kinh, từ đó tác động tới bộ phận thần kinh quản lý hoạt động của dạ dày, làm cho dạ dày – tá tràng tiết ra nhiều axit hơn. Lượng axit thừa này sẽ ăn mòn niêm mạc và gây viêm loét dạ dày tá tràng.

3.3 Chế độ ăn uống

Chế độ ăn uống không khoa học, bỏ bữa, để bụng đói quá thường xuyên, ăn khuya, ăn uống mất vệ sinh… cũng là các tác nhân khiến hệ tiêu hóa, đặc biệt là dạ dày – tá tràng bị ảnh hưởng.

3.4 Do sinh hoạt

Thói quen sinh hoạt thiếu lành mạnh, thức khuya hay làm việc quá sức, lười vận động… sẽ khiến lượng axit tăng cao, lâu ngày gây viêm loét dạ dày tá tràng.

3.5 Uống nhiều bia rượu, các chất kích thích

Rượu bia, cà phê, ma túy, các chất kích thích… chính là các tác nhân làm cho dạ dày – tá tràng bị kích ứng, dẫn tới tình trạng rối loạn hoạt động và viêm loét.

3.6 Lạm dụng thuốc

Các loại thuốc giảm đau sẽ ảnh hưởng lên quá trình tiết chất nhầy bảo vệ cho dạ dày – tá tràng, khiến khu vực này dễ bị viêm loét bởi tác động của axit. Các loại thuốc tây sử dụng trong thời gian dài cũng có thể ảnh hưởng tới hoạt động của lợi khuẩn trong ruột, làm rối loạn hoạt động tiêu hóa, tạo điều kiện cho viêm loét dạ dày phát sinh.

4. 3 yếu tố thuận lợi dễ gây nên viêm loét dạ dày tá tràng

Từ những nguyên nhân trên, chúng ta có thể xác định được một số yếu tố nhất định làm tăng khả năng mắc bệnh viêm loét dạ dày – tá tràng ở người.

4.1.Thường xuyên hút thuốc lá và uống bia rượu

Thuốc là và bia rượu cùng các chất kích thích khác chính là nguyên nhân gây kích ứng dạ dày – tá tràng, gây viêm loét và mất ổn định hệ tiêu hóa. Các chất kích thích làm rối loạn hoạt động của lớp nhầy bảo vệ niêm mạc, làm tăng nguy cơ dạ dày bị loét.

4.2 Căng thẳng thần kinh

Tình trạng căng thẳng, áp lực cuộc sống… sẽ làm cho dạ dày tiết nhiều axit hơn thông thường. Lượng axit dư thừa này thay vì tiêu hóa thức ăn sẽ quay sang tấn công chính dạ dày, làm thành dạ dày và tá tràng bị ăn mòn.

4.3 Thói quen ăn uống, sinh hoạt không điều độ

Hệ tiêu hóa hoạt động theo đồng hồ sinh học của cơ thể. Vì vậy, nếu bạn ăn uống, sinh hoạt tùy tiện, các chức năng tiêu hóa chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng. Những người ăn trái bữa, thường xuyên bỏ bữa, nhịn đói hoặc ăn quá no, ăn quá sát giờ đi ngủ… thường dễ bị viêm loét dạ dày tá tràng.

Xem thêm: Đau dạ dày nên ăn gì ?

5. Bệnh loét dạ dày – tá tràng có nguy hiểm không?

Ở dạng nhẹ, bệnh loét dạ dày – tá tràng chỉ gây đau và gây bất tiện cho sinh hoạt của người mắc. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện kịp thời, viêm loét dạ dày tá tràng có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như sau.

5.1 Thủng dạ dày – tá tràng

Khi thủng dạ dày tá tràng xảy ra, người bệnh sẽ đột ngột có những cơn đau như bị dao đâm, bụng bị cứng lại. Đây được xem là biến chứng rất nguy hiểm có thể khiến bệnh nhân tử vong. Tình trạng này xảy ra khi vết loét ở dạ dày và tá tràng quá sâu, ăn mòn hết các lớp cơ nằm dưới niêm mạc.

5.2 Xuất huyết tiêu hóa

Khi các vết loét xuất hiện ở vị trí có mạch máu, các mạch máu này sẽ bị vỡ ra, làm cho máu chảy ra khỏi mạch và vào ống dẫn tiêu hóa. Người bệnh thường có triệu chứng nôn ra máu, đi ngoài phân đen, mệt mỏi và chóng mặt.

5.3 Hẹp môn vị

Hẹp môn vị xảy ra khi các khối u phù nề tại niêm mạc bị thương tổn, bó chặt lòng tá tràng và môn vị, làm cho thức ăn không đi qua được. Lúc này thì người bệnh thường đau bụng, nôn mửa, mất nước, mất cân bằng điện giải, suy nhược cơ thể…

5.4 Ung thư dạ dày – tá tràng

Các vết viêm loét lâu ngày sẽ có khả năng phát triển thành khối u ác tính. Khi bệnh nhân viêm loét dạ dày tá tràng thờ ơ không chịu điều trị bệnh tình của mình thì nguy cơ mắc ung thư dạ dày – tá tràng là rất cao.

6. Loét dạ dày tá tràng có chữa được không?

Viêm loét dạ dày tá tràng hoàn toàn có thể chữa trị được nếu phát hiện kịp thời và điều trị đúng quy cách. Trái lại, nếu để lâu, căn bệnh này có thể gây ra nhiều biến chứng rất nguy hiểm, thậm chí có thể gây  tử vong.

7. Các phương pháp chẩn đoán viêm loét dạ dày tá tràng

Có 4 phương pháp chính để chẩn đoán viêm loét dạ dày tá tràng. Cụ thể:

• Chụp x quang đại tràng: Sau khi bạn được uống một chất cản quang gọ là bari thì bác sĩ sẽ chụp X- quang
• Nội soi: Bác sĩ sẽ sử dụng một ống dài có gắn camera từ miệng xuống dạ dày để kiểm tra niêm mạc của thực quản, dạ dày và phần đầu ruột non
• Xét nghiệm phân: mục đích kiểm tra trong phân bạn có lẫn máu không
• Xét nghiệm máu: để kiểm tra bệnh thiếu máu.

8. Khi nào cần được gặp bác sĩ

Bệnh nhân cần phải đi gặp bác sĩ khi có các triệu chứng xuất huyết dạ dày, đi ngoài hoặc nôn ra máu, dịch nôn có mùi hôi… Khi cơn đau trở nên dữ dội hoặc tình trạng mệt mỏi, kém ăn xảy ra lâu ngày… người bệnh nên tìm đến với các cơ sở y tế chuyên khoa để chữa trị ngay lập tức bởi đây chính là những dấu hiệu cho thấy viêm loét dạ dày tá tràng đã có biến chứng.

9. Cách điều trị viêm loét dạ dày tá tràng

Viêm loét dạ dày – tá tràng có thể được điều trị bằng nhiều biện pháp như.

9.1 Phương pháp tây y

Sử dụng các nhóm thuốc viêm loét dja dày tá tràng điều trị:

• Thuốc kháng acid:  giúp trung hòa acid trong dịch vị dạ dày tá tràng. Tiêu biểu như  Maalox, Varogel,…
• Thuốc giảm tiết acid: giúp giảm tiết acid trong dạ dày. Tiêu biểu như Omeprazole, Pantoprazole…
• Thuốc ức chế bơm proton: giúp ngăn chặn tiết dịch HCL như Omeprazol, Pantoprazol,….
• Thuốc tạo màng bọc: giúp tạo vỏ bọc quanh ổ loét để bảo vệ niêm mạch dạ dày. Tiêu biểu như Sucralfat, Bismuth subcitrat…
• Thuốc diệt HP: có tác dụng diệt khuẩn hiệu quả. Tiêu biểu như kháng sinh Amoxicillin, Clarithromycin, Metronidazol, Tinidazol, vv…

9.2 Sử dụng các bài thuốc tự nhiên

Ngoài các loại thuốc tây kể trên, các bài thuốc từ thảo mộc tự nhiên những người bị viêm loét dạ dày tá tràng sử dụng. Tuy nhiên các bài thuốc này chưa có nghiên cứu nào cho biết việc chữa khỏi vì vậy trước khi sử dụng các bạn tham khảo ý kiến tư vấn của bác sĩ điều trị.

• Bông cải xanh: Giúp cung cấp nhiều vitamin A, C, K, sắt, canxi… vô cùng tốt cho hệ tiêu hóa nói riêng và cả cơ thể nói chung. Bạn có thể sử dụng bông cải xanh để chế biến thành món ăn hoặc ép lấy nước uống hằng ngày.
• Bắp cải: Các loại bắp cải có vị ngọt, tính hàn, có tác dụng giúp vết loét mau lành. Chọn lấy các lá bắp cải xanh, rửa sạch, chần qua nước sôi rồi cho vào cối giã nát. Sau đó lọc lấy nước cốt để uống hằng ngày. Mỗi ngày nên dùng khoảng 1000ml nước ép.
• Lá mơ: Lá mơ có tác dụng nhuận tràng, đồng thời tiêu diệt vi khuẩn HP. Để thực hiện bài thuốc này, hãy chọn lấy những lá mơ lông tươi, cho vào cối giã lấy nước cốt để uống hằng ngày.
• Chè dây: Giúp giảm các chứng khó tiêu, đầy hơi, đau do viêm loét… Bạn hãy cho các túi lọc chè dây vào nước sôi rồi vớt ra để nguội và sử dụng hằng ngày. Ta nên dùng trước bữa ăn sáng từ 10 – 15 phút.

10. Chế độ ăn uống cho người loét dạ dày – tá tràng

Dạ dày tá tràng nằm trong hệ tiêu hóa, do đó mà việc ăn gì và ăn như thế nào có tác động rất lớn tới sức khỏe của các bộ phận này.

Chế độ ăn đúng cách cho người bị viêm loét dạ dày tá tràng

• Nên chia nhỏ bữa ăn để giảm tải cho dạ dày.
• Nên ăn thường xuyên, đều đặn, không ăn quá no và không để bụng quá đói, giúp dạ dày hoạt động một cách đều đặn.
• Thức ăn nên nấu mềm, hầm nhừ để dễ tiêu hóa.
• Không ăn thức ăn sống để tránh nguy cơ nhiễm khuẩn.
• Khi ăn cần nhai kỹ, ăn chậm để giúp dạ dày, tá tràng hoạt động nhẹ nhàng hơn.
• Không ăn quá no một lúc mà nên chia thành nhiều bữa
• Không chan canh ăn lẫn với cơm vì như thế sẽ không nhai được kỹ, tạo thêm gánh nặng cho dạ dày.

Người bị viêm loét dạ dày tá tràng nên ăn gì

• Chất béo từ cá: Các loại cá mỡ, mỡ cá… vì chúng chứa nhiều chất béo thiết yếu lành mạnh như Omega 3-6-9, giúp làm lành vết thương hiệu quả hơn.
• Sữa, trứng sẽ có tác dụng làm đệm trung hòa lượng axit có trong dạ dày.
• Các thực phẩm có chứa nhiều đạm dễ tiêu như cá hồi, thịt gà, gà tây…
• Rau củ quả tươi có nhiều vitamin như chuối chín, đu đủ, lê, táo, mâm xôi, trái bơ, vv…
• Các loại thức ăn có chứa tinh bột ít mùi vị và dễ tiêu như cháo, bánh ướt…
• Các loại dầu thực vật được chế biến từ các loại hạt như dầu đậu nành, dầu mè, dầu hướng dương, dầu gạo, vv…

Hạn chế ăn gì

• Các loại thịt nguội đã chế biến sẵn như dăm bông, lạp sườn, xúc xích vì các loại thức ăn lạnh này không tốt cho hệ tiêu hóa.
• Những loại thức ăn cứng, dai như thịt nhiều gân, sụn, hay là rau có nhiều xơ vì chúng sẽ làm dạ dày hoạt động khó khăn hơn.
• Gia vị, dấm tỏi, tiêu ớt, hoặc các loại dưa cà muối, hành muối… vì chúng có  thể làm dạ dày – tá tràng bị kích thích, gây viêm loét nghiêm trọng.
• Ngừng những loại nước uống có cồn như bia, rượu
• Bỏ thuốc lá
• Các loại quả chua như chanh, cóc, xoài xanh, sấu …. Các loại quả này có tính axit rất cao, lượng axit dư thừa sẽ tấn công dạ dày, gây viêm loét.
• Các loại nước có gas vì chúng làm nặng thêm hội chứng ruột kích thích, dẫn đến viêm loét dạ dày tá tràng cùng nhiều bệnh tiêu hóa khác.
• Chè, cà phê đậm đặc vì chúng kích thích tiết axit dịch vị, gây hại cho dạ dày và tá tràng.

11. Chế độ sinh hoạt tốt cho người bị loét dạ dày – tá tràng

Chế độ sinh hoạt là một trong những nguyên nhân gây nên bệnh loét dạ dày – tá tràng vì vậy nên thay đổi các thói quen tốt để góp phần vào việc điều trị:

• Chia nhỏ thức ăn thành các bữa nhỏ, ăn theo thời gian cố định.
• Chỉ ăn thức ăn lành mạnh, hợp vệ sinh và giàu dinh dưỡng.
• Không thức khuya dậy sớm, làm việc quá sức, stress quá đà…
• Khi nấu thức ăn nên thái nhỏ, hầm mềm hoặc nghiền nát.
• Nên ăn thức ăn nóng ngay khi vừa nấu.

12. Cách phòng ngừa bệnh viêm loét dạ dày – tá tràng

Để phòng ngừa bệnh viêm loét dạ dày tá tràng, bạn cần lưu ý những điều sau:

• Không uống nhiều hơn hai ly các loại đồ uống có cồn trong một ngày.
• Hạn chế sử dụng Ibuprofen, aspirin và naproxen (NSAIDs).
• Nên thường xuyên rửa tay rửa tay bằng xà phòng hoặc nước để tránh nguy cơ nhiễm trùng.
• Chỉ nên ăn các loại thực phẩm đã nấu chín hoàn toàn.

Xem thêm: 17 cách chữa loét dạ dày bằng liệu pháp tự nhiên

Trên đây là toàn bộ các thông tin cần biết về chứng bệnh viêm loét dạ dày tá tràng. Mong rằng bạn sẽ lưu ý để giúp bản thân mình và người thân tránh khỏi căn bệnh phiền toái này nhé.